Koszalin

PAŃSTWO: Polska                                
WOJEWÓDZTWO: zachodniopomorskie
POWIAT: Koszalin
DIECEZJA: koszalińsko-kołobrzeska 
 
Otoczony zielenią Koszalin należy do najładniej położonych miast w tej części Pomorskiej Drogi Świętego Jakuba. Od północy od morza oddzielają go rozległe tereny jeziora Jamno, od wschodu i południa zwarte obszary leśne porastające wzgórza morenowe Krzyżanki, Leśnicy i Krzywogóry. 
Samo miasto jest drugim pod względem wielkości na terenie województwa zachodniopomorskiego i liczy obecnie ponad 109 tys. mieszkańców. Ślady osiedlania się ludności na okolicznych terenach sięgają 4 tys. lat wstecz. Od IX do XII w. notuje się również duży ośrodek kultu pogańskiego na szczycie Góry Chełmskiej. Istnienie tutaj kąciny wspomina m.in. bulla papieska z 1217 r. Rozwój miasta i początki chrześcijaństwa należy jednak łączyć z nadaniami książęcymi norbertanom z podtrzebiatowskich Białoboków oraz przekazaniem tych terenów przez księcia Barnima I biskupom kamieńskim. 23 maja 1266 r. biskup Herman von Gleichen podpisał w klasztorze cysterskim w Bukowie Morskim przywilej lokacyjny dla Koszalina. Niedługo potem został wybudowany klasztor cysterek, miejska fara oraz ratusz. Całość otoczona została wysokimi na 7 m murami z trzema bramami wjazdowymi do miasta. Warto wspomnieć, że już w drugiej połowie XIV w. papież Grzegorz XI zalecił pokutnikom z Rzymu pielgrzymowanie do sanktuarium maryjnego na Górze Chełmskiej, przyczyniając się tym samym do sławy miejsca w całej Europie. Kaplica na szczycie otrzymała ponadto z rąk biskupa kamieńskiego prawo udzielania odpustów. Po wprowadzeniu reformacji koszaliński klasztor cysterek został zlikwidowany, a na miejscu zrujnowanych zabudowań książę Jan Fryderyk rozpoczął budowę renesansowego zamku książęcego, który nie przetrwał do czasów współczesnych. Opuszczona została również kaplica na Górze Chełmskiej. Dużych zniszczeń  w mieście dopuszczono się podczas wojny trzydziestoletniej, kiedy to stacjonowały tu wojska cesarskie Wallensteina, słynące z okrucieństwa, gwałtów, rozbojów i podpaleń. Z kryzysu miasto podniosło się dopiero pomiędzy połową XIX w. a II wojną światową. Koszalin znacznie się rozrósł, powstały nowe drogi oraz połączenie kolejowe ze Stargardem Szczecińskim. Rozpoczęto również elektryfikację miasta i budowę linii tramwajowych. W okresie powojennym jednym z najważniejszych wydarzeń była wizyta ojca świętego Jana Pawła II w dniach 1-2 czerwca 1991 r. W wyniku zniszczeń ostatniej wojny nie zachowało się historyczne centrum miasta wraz z rynkiem i ratuszem miejskim. 
 
Katedra pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
Największy i najstarszy obiekt sakralny na terenie Koszalina. To również główna katedra diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, ustanowionej 28 czerwca 1972 r. Gotycka świątynia została wzniesiona w pierwszej połowie XIV w. jako trzynawowa bazylika z monumentalną wieżą od strony zachodniej. Zarówno wieża, jak i korpus nawowy są bogato zdobione licznymi elementami, jak blendy, ostrołukowe okna czy też maswerkowe wimpergi (koronkowe ceramiczne zdobienia o kształcie trójkątów). Idąc przez plac przykościelny, możemy dostrzec kwadratowe iluminatory w posadzce chodnika otaczającego kościół. To doświetlenie światłem dziennym nowej podziemnej zakrystii o powierzchni około 100 m kw. Wejście do niej znajduje się w murach prezbiterium katedry. Ładnie odrestaurowane jasne wnętrze kryje również kilka zabytkowych obiektów. Na specjalnie zaprojektowanej kratownicy w ołtarzu głównym umieszczono polichromowane gotyckie rzeźby z drewna dębowego pochodzące z pierwotnego ołtarza z 1512 r. Wykonane zostały przez znanego wówczas w okolicy artystę Andreasa Wenzla z Iwięcina. W centrum znajduje się postać Matki Bożej w otoczeniu św. Jana Chrzciciela, św. Jana Ewangelisty, misjonarza Pomorza św. Ottona oraz patrona Polski św. Wojciecha. Dalej postacie apostołów i świętych, w tym także św. Jakuba Starszego. Warto zwrócić uwagę na łuk tęczowy, w którym umieszczono ocalały z pożaru kaplicy na Górze Chełmskiej gotycki krucyfiks. Ciekawostką są witraże w prezbiterium, które przedstawiają m.in. postacie reformatorów – Marcina Lutra i Filipa Melanchtona. Zachowane szklane wypełnienia okien powstały na początku XX w., gdy katedra była kościołem protestanckim. Część zabytków ruchomych znajduje się w kruchcie pod katedralną wieżą. Najstarszym z nich jest kamienna romańsko - gotycka chrzcielnica z XIII w. Ściany kruchty zdobi ponadto XVII-wieczna płyta nagrobna Petera Kameke, ostatniego starosty koszalińskiego z czasów Księstwa Pomorskiego. Przy ścianie północnej znajduje się sarkofag biskupa ordynariusza diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej – księdza Czesława Domina, zmarłego w 1996 r.
 
 
Warto również  zobaczyć w Koszalinie:
  • Kaplicę św. Gertrudy – unikatową świątynię zbudowaną na planie ośmioboku, obecnie należącą do kościoła ewangelicko-augsburskiego;
  • tzw. Domek Kata z XV w. – dawny domek mieszczański średniowiecznego Koszalina;
  • pozostałości murów obronnych;
  • dawny kościół zamkowy, wybudowany na fundamentach kościoła klasztornego cysterek;
  • Pałac Młynarza i młyn z XIX w. – obecnie siedzibę Muzeum w Koszalinie;
  • zagrodę jamneńską – niewielki skansen działający w ramach koszalińskiego muzeum;
  • Park Miejski im. Książąt Pomorskich – w którym rosną unikatowe gatunki drzew
  • Sanktuarium Matki Bożej Trzykroć Przedziwnej na Górze Chełmskiej -  opis przy etapie 29 Iwięciono – Koszalin: https://www.przewodnik.pomorskadrogaswjakuba.pl/panstwo-polska-wojewodztwo-zachodniopomorskie-trasa-31410-km/etap-29-iwieciono-koszalin/
 

 

 

 

Uwagi oraz sugestie

DO GÓRY