Żukowo

PAŃSTWO: Polska            
WOJEWÓDZTWO: pomorskie
POWIAT: kartuski                
ARCHIDIECEZJA: gdańska

Choć ta niewielka miejscowość nad Radunią prawa miejskie otrzymała dopiero w 1989 r., już od XIII w. była centrum rozległych włości klasztornych żeńskiego zakonu norbertanek. Pierwsza wzmianka o Żukowie w bulli papieskiej Innocentego III pochodzi z 1201 r. i dotyczy istniejącego tu... kościoła św. Jakuba. Rozwój osady jednak nastąpił dopiero wraz ze sprowadzeniem tu pierwszych zakonnic Zgromadzenia Sióstr Kanoniczek Zakonu Premonstratensów (norbertanek) w pierwszej połowie XIII w. Był to wówczas pierwszy żeński klasztor na całym Pomorzu. Z przerwami, wywołanymi licznymi wojnami, pożarami oraz decyzjami pruskich zwierzchników na tych terenach po rozbiorach Polski, klasztor funkcjonował niemal do połowy XIX w. Rozwój Żukowa w dużej mierze zależał od prosperity klasztoru. Podczas najazdu husytów na Pomorze Gdańskie w XV w. wieś uległa spustoszeniu. Zniszczono wówczas nie tylko kościół klasztorny, ale także wpływające na sytuację ekonomiczną wsi karczmy i młyn. Ożywienie gospodarcze rozpoczęło się dopiero w XVII w., kiedy w Żukowie powstała papiernia, działalność wznowił młyn, a przy trakcie handlowym do Gdańska funkcjonowało aż pięć karczm. Po rozbiorach Polski Żukowo, w którym zdecydowaną większość mieszkańców stanowili Kaszubi, stało się ośrodkiem polskości. Warty spostrzeżenia jest również fakt, że jeszcze przed wybuchem II wojny światowej powołano do życia żukowską szkołę haftu kaszubskiego. Na podstawie starych wzorów haftu zakonnic z klasztoru norbertanek odnowiono charakterystyczny motyw, typowy dla tego regionu, którego wzór możemy dziś zobaczyć w herbie miasta.
 
Kościół poklasztorny pw. Wniebowzięcia NMP
Gotycką świątynię wzniesiono w połowie XIV w. i aż do kasacji zakonu w 1836 r. służyła tutejszym norbertankom oraz mieszkańcom wsi. Na co dzień zamknięty kościół jest prawdziwym skarbcem dzieł sztuki z okresu XVI-XVIII w. Aby zobaczyć bogate wyposażenie wnętrza, należy zgłosić się na pobliskiej plebanii lub skorzystać z przerw pomiędzy niedzielnymi mszami. Najcenniejszym elementem jest XVI-wieczny tryptyk antwerpski z przedstawieniem życia Jezusa, znajdujący się po prawej stronie XVII-wiecznego ołtarza głównego. Wspaniale prezentują się również barokowa ambona oraz balustrada chóru oddzielająca niegdyś miejsce modlitwy zakonnic od pozostałej części wiernych. Bogato zdobiony łuk tęczowy z XVII w. oraz liczne obrazy i ołtarze boczne dopełniają obrazu całości. Najstarszym obiektem jest XIV-wieczny krucyfiks wiszący ponad wejściem do zakrystii. Kościół posiada długość 38 m, 9 m szerokości i 14 m wysokości. Do dziś zachowała się jedynie część budynków dawnego zespołu klasztornego. Po kasacie zakonu norbertanek większość z nich została sprzedana i rozebrana, zachowały się tylko dawna plebania i budynek spichlerza i wozowni. Obecnie mieści się tu siedziba parafii oraz warte odwiedzenia Muzeum Parafialne z wystawami poświęconymi dziejom haftu kaszubskiego (Żukowo uchodzi za jego kolebkę) oraz skarbom klasztoru norbertanek.
 
 
 
Kościół św. Jana Chrzciciela
Jest dawnym kościołem parafialnym osady przyklasztornej, obecnie to filia parafii Wniebowzięcia NMP. Pierwsza świątynia powstała tu w XIV w., a obecny wygląd zawdzięcza XVII-wiecznej przebudowie. Powstała wówczas jednonawowa bryła z charakterystyczną wieżą zbudowaną w konstrukcji szkieletowej (tzw. ryglowej). Wystrój wnętrza jest jednolity stylowo i ma ciekawy, choć wymagający renowacji, zespół XVIII wiecznych ołtarzy. Do najcenniejszych elementów wyposażenia zaliczyć należy kilka XVII- i XVIII-wiecznych obrazów. Wokół kościoła znajdują się relikty dawnego cmentarza. Przypuszczalnie pierwszym patronem świątyni był św. Jakub Apostoł.
 

 

 

Uwagi oraz sugestie

DO GÓRY