Słupsk

PAŃSTWO: Polska    
WOJEWÓDZTWO: pomorskie  
POWIAT: słupski      
DIECEZJA: koszalińsko-kołobrzeska 
 
Położone nad rzeką Słupią miasto przyciąga długą i bogatą historią oraz cennymi zabytkami, zachowanymi z czasów, kiedy Słupsk był jednym z trzech najważniejszych ośrodków Księstwa Pomorskiego. Jego nazwa wywodzi się od słowa „słup”, co wiąże się m.in. z licznymi tyczkami wbijanymi w dno rzeki, na których rozciągano sieci rybackie. Inni tłumaczą nazwę obecnością warownej wieży, przypominającej kamienny słup.Przez wieki miasto, jako strategicznie położony gród, przechodziło z rąk do rąk, stanowiąc na zmianę własność Pomorza Wschodniego (Gdańskiego), Krzyżaków, Księstwa Pomorskiego oraz Brandenburgii. W XIV w. Słupsk otrzymał od księcia Bogusława V przywilej menniczy, co oznaczało formalne wyodrębnienie się Księstwa Słupskiego ze stolicą w Słupsku. Przetrwało ono ponad sto lat, aż do zjednoczenia Pomorza przez wywodzącego się z tych ziem księcia Bogusława X. Do dziś śladem świetności miasta jest zachowany Zamek Książąt Pomorskich, wzniesiony jeszcze w stylu gotyckim, ale na zlecenie księcia Jana Fryderyka przebudowany według renesansowych wzorów. Już od XIV w. miasto otoczone było murami obronnymi, w których znajdowały się bramy, baszty i czatownie. Na terenie miasta wzniesiono okazałe kościoły, w tym klasztorne, oraz kamienice kupieckie i ratusz. Od 1382 r. Słupsk stał się również członkiem związku miast hanzeatyckich.
Spadek znaczenia i powolne niszczenie potęgi Słupska następowało od XVII w., kiedy to w czasie wojny trzydziestoletniej miasto przejęli Szwedzi, którzy obłożyli je kontrybucjami i kosztami zakwaterowania wojsk. Dodatkowo liczne pożary, epidemie i wojny dopełniły obrazu całości. 
Ponowne ożywienie nastąpiło dopiero w XIX w. Miasto się rozrosło, zbudowano linię kolejową do Szczecina i do Gdańska. Funkcjonował tu duży dom handlowy Gustav Zeeck (późniejszy dom towarowy Słowiniec). Na początku XX w. uruchomiono w nim drewnianą windę, dziś najstarszą nieprzerwanie działającą w całej Europie.
 
Kościół podominikański pw. św. Jacka
Położony nieopodal zamku kościół św. Jacka został wzniesiony w XV w. jako świątynia klasztoru dominikanów. Po wprowadzeniu reformacji oraz przebudowie po pożarze w XVII w. został przeznaczony na kościół zamkowy. Wzniesiony w formie salowej świątyni ceglanej posiada liczne gotyckie elementy zdobnicze oraz smukłą wieżę, dobudowaną od strony zachodniej. Wnętrza kryją liczne zabytki barokowego i renesansowego wyposażenia, m.in. ołtarz główny z obrazem przedstawiającym klęczącą przed krzyżem Chrystusa parę książęcą: Jana Fryderyka i Erdmutę, ambonę oraz unikatowe, ufundowane przez ostatniego Gryfitę księcia Ernesta Bogusława de Croya organy, a także marmurowe płyty nagrobne Ernesta Bogusława i jego matki Anny de Croy. Warto wiedzieć, że w kościele pochowani zostali również księżna Maria – żona księcia Bogusława IX oraz księżna Zofia – matka wielkiego księcia Bogusława X. 
 
 
Zamek Książąt Pomorskich 
Wznosi się na niewysokim wzgórzu nad kanałem Słupi, w południowo-wschodnim narożniku starego miasta. Wybudowany został na polecenie księcia pomorskiego Bogusława X, początkowo w stylu gotyckim, a następnie przebudowany w stylu renesansowym. Niegdyś główna siedziba władców Księstwa Słupskiego, obecnie mieści Muzeum Pomorza Środkowego, w którym możemy zobaczyć m.in. krypty książęce, kolekcję sztuki sakralnej ze słynnym srebrnym ołtarzem księcia Filipa II z XVII w., a także wielką kolekcję prac Stanisława Witkiewicza – Witkacego (przez niektórych uważaną za największą w Polsce). Do kompleksu zamkowego zalicza się również:
Młyn zamkowy z XIV w., który jest najstarszym istniejącym budynkiem przemysłowym w Polsce.
Spichlerz Richtera – ryglowy budynek z XIX w., w którym oprócz wystaw Muzeum Pomorza Środkowego znajduje się przytulna herbaciarnia.
 
 
Kościół pw. NMP Królowej Różańca Świętego
Dominuje w krajobrazie nie tylko Rynku, ale całego Starego Miasta. Powstał pod koniec XIII w., kiedy to miasto przeżywało swój największy rozkwit i szybko się bogaciło. Wielokrotnie przebudowywany i rozbudowywany, posiada dziś formę gotyckiej trójnawowej bazyliki (nawa główna wyższa od naw bocznych),  z dużym wydzielonym prezbiterium oraz masywną wieżą o wysokości ok. 50 m. Do najcenniejszych elementów wyposażenia należą: późnogotycka grupa 
Ukrzyżowanie z początku XVI w. – dzieło mistrza Pawła z Gdańska, wczesnobarokowy ołtarz boczny, epitafia oraz późnorenesansowa ambona z pięknie zdobionymi płaskorzeźbami i polichromiami.
 

Warto również zobaczyć w Słupsku:

• neogotycki przyklasztorny kościół pw. św. Ottona, z końca XIX w. – jedyny katolicki kościół w mieście do 1945 r.;
kaplicę św. Jerzego – XV-wieczną budowlę wzniesioną na planie ośmioboku (jedną z trzech tego typu na Pomorzu);
• neogotycki gmach ratusza miejskiego – jeden z najpiękniejszych na Pomorzu;
Bramę Młyńską i Nową Bramę – zachowane bramy średniowiecznych fortyfikacji miejskich;
Basztę Czarownic oraz średniowieczne mury miejskie.

 

 

Uwagi oraz sugestie

DO GÓRY